توضیحات
تجارت الکترونیک چیست؟
منظور از تجارت الکترونیک (به انگلیسی: Electronic commerce) انجام تمام فعالیتهای تجاری اعم از فرایند خرید، فروش یا تبادل محصولات، خدمات و اطلاعات از طریق شبکههای رایانهای و اینترنت است.[۱] در نگاهی جامعتر و از منظر خود مفهوم تجارت، تجارت الکترونیکی نه تنها مواردی را در بر میگیرد که در آن از «تبادل الکترونیکی داده» استفاده شده، بلکه فناوریهای قدیمیتر همچون تلکس و تلکپی را هم شامل میشود. چرا که تجارت و تبادل اطلاعات و معامله در هر بستری در مفهوم تجارت است و اشاره به تجارت الکترونیکی صرفاً اشاره مستقیم به روش و بستر تبادل اطلاعات و انجام معامله دارد.[۲]
تجارت الکترونیک باعث گسترش فناوریهایی مانند تجارت همراه، انتقال وجوه الکترونیکی، مدیریت زنجیره تأمین، بازاریابی اینترنتی، پردازش معاملات آنلاین، تبادل الکترونیکی داده (EDI)، نرمافزارهای مدیریت موجودی و سیستمهای جمعآوری خودکار داده شده است. در عوض تجارت الکترونیک خود توسط پیشرفتهای فنی در صنعت نیمه هادی به حرکت در میآید.
تاریخچه
تجارت الکترونیکی به شکل کنونی در سال ۱۹۹۱ محقق شد. از آن زمان هزاران هزار کسب و کار و تجارت وارد این دنیا شدهاند. در واقع تجارت الکترونیکی برای آسانسازی معاملات اقتصادی به صورت الکترونیک تعریف شد. استفاده از این فناوری مانند تبادل الکترونیکی اطلاعات و انتقال الکترونیکی سرمایه، که هر دو در اواخر ۱۹۷۰ معرفی شدهاند؛ و به شرکتها و سازمانها اجازه ارسال اسناد الکترونیکی را داد؛ و اجازه تجارت کردن با ارسال اسناد تجاری مثل سفارشهای خرید یا فاکتورها را به صورت الکترونیکی، میدهد. رشد و پذیرش کارت اعتباری، ماشین تحویلدار خودکار و تلفن بانک در دهه ۱۹۸۰ باعث فرمگیری تجارت الکترونیک شد. نوع دیگر تجارت الکترونیکی سیستم رزرواسیون هواپیمایی به وسیلهٔ Sabre در آمریکا و Travicom در بریتانیا، ارائه شدهاست.[۳] در ۱۹۹۰، تیم برنرز لی مرورگر وب جهان گسترده را اختراع کرد و شبکه ارتباطی آکادمیک را به سیستم ارتباطی هرروز و برای هر شخص در جهان وسیع دگرگون ساخت که اینترنت یا www خوانده میشود. سرمایهگذاری تجاری بروی اینترنت بخاطر کافی نبودن سرمایهگذاری کاملاً محدود شده بود. اگر چه اینترنت محبوبیت جهانی گستردهای در حدود ۱۹۹۴ با استفاده از مرورگر وب Mosaic پیدا کرده بود. معرفی پروتکلهای امنیتی و DSL (اشتراک خط دیجیتال) که ارتباط مستمر با اینترنت را اجازه میداد حدود ۵ سال طول کشید. البته در سال ۲۰۰۰ بحران The dot-com bust باعث ورشکستگی بسیاری از شرکتهای تجاری بزرگ شد و نتایج ناگواری را به وجود آورد که این امر بازبینی قوانین و افزایش مزایا و امکانات تجارت الکترونیک را در پی داشت. تا انتهای سال ۲۰۰۰، خیلی از شرکتهای تجاری آمریکایی و اروپایی سرویسهایشان را از طریق اینترنت ارائه دادند.
از آن موقع مردم به کلمهای به عنوان تجارت الکترونیکی با توانایی خرید کالاهای گوناگون از طریق اینترنت با استفاده از پروتکلهای امنیتی و سرویسهای پرداخت الکترونیکی که در آن مشارکت کردند، آشنا شدند؛ و از این زمان رقابت شدید بین شرکتها و سازمانها شدت گرفت و با گذشت زمان هم این رقابت تنگتر شدهاست. جالب این که تا پایان سال ۲۰۰۱ بیش از ۲۲۰ بیلیون دلار معاملات مالی توسط صدها سایت تجاری بر روی اینترنت انجام پذیرفتهاست و در همین سال مدل تجارت الکترونیکی B2B حدوداً ۷۰۰ میلیارد تراکنش داشت؛ و در سال ۲۰۰۷ سهم تجارت الکترونیک در خرده فروشی کل دنیا ۳٫۴٪ بودهاست که آن را در سال ۲۰۱۰، ۵٫۱٪ اعلام نمودند که این آمار، رشد سریع این شیوه تجارت کردن را میرساند. امروزه با افزایش حضور مخاطبان تجاری در شبکههای اجتماعی، این قابلیت در ایکامرس و تجارت الکترونیکی فراهم شدهاست که تعاملات و رفتار ارائهکننده کالا و خدمات در بستر تجارت الکترونیکی نه با یک بازدیدکننده ناشناس یک وب سایت، بلکه با یک فرد کاملاً شناسایی شدهای که به کمک هوش مصنوعی حتی سلایق او نیز بر ما آشکار است تغییر یابد. به عبارتی دیگر اکنون در لحظه تماس، میتوان حتی سریعاً به سراغ ارائه بهترین پیشنهاد برای مخاطب نمود و چیدمان ارائه کالا و محصول را مطابق سلیقه و سوابق رفتاری او تنظیم و ارائه نمود.
تکنولوژی واقعیت افزوده و هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی جزو روندهای ۲۰۱۸ تجارت الکترونیکی میباشند.
انواع تجارت الکترونیک
تجارت الکترونیکی را میتوان از حیث تراکنشها(Transactions) به انواع مختلفی تقسیم نمود که بعضی از آنها عبارتند از:
- ارتباط بنگاه و بنگاه (B2B): به الگویی از تجارت الکترونیکی گویند، که طرفین معامله بنگاهها هستند.
- ارتباط بنگاه و مصرفکننده (B2C): به الگویی از تجارت الکترونیکی گویند که بسیار رایج بوده و ارتباط تجاری مستقیم بین شرکتها و مشتریان میباشد.
- ارتباط مصرفکنندهها و شرکتها (C2B): در این حالت اشخاص حقیقی به کمک اینترنت فراوردهها یا خدمات خود را به شرکتها میفروشند.
- ارتباط مصرفکننده با مصرفکننده (C2C): در این حالت ارتباط خرید و فروش بین مصرفکنندگان است.
- ارتباط بین بنگاهها و سازمانهای دولتی (B2A): که شامل تمام تعاملات تجاری بین شرکتها و سازمانهای دولتی میباشد. پرداخت مالیاتها و عوارض از این قبیل تعاملات محسوب میشوند.
- ارتباط بین دولت و شهروندان (G2C): الگویی بین دولت و توده مردم میباشد که شامل بنگاههای اقتصادی، موسسات دولتی و کلیه شهروندان میباشد. این الگو یکی از مؤلفههای دولت الکترونیک میباشد.
- ارتباط بین دولتها (G2G): این الگو شامل ارتباط تجاری بین دولتها در زمینههایی شبیه واردات و صادرات میباشد.
البته باید گفت که انواع بالا کاملاً مستقل از هم نیستند و گاهی که تأکید بر خرید و فروش ندارند در قالب کسب و کار الکترونیکی میآیند.
مزایای تجارت الکترونیک برای کسبوکارها
افزایش پایگاه مشتریان
پایگاه مشتریان از دغدغههای اصلی تمام کسبوکارهای آنلاین و غیرآنلاین است. نیازی نیست که کسبوکارهای آنلاین، نگران برخوردار بودن از بهترین ویژگیها در شهر خود باشند، زیرا مردم از سراسر جهان، به محصولات آنها دسترسی دارند و میتوانند در هر زمانی برای خرید به آنها بازگردند.
افزایش فروش
کسبوکارهای آنلاین، نیازی به اداره کردن یک فروشگاه ندارند و میتوانند فروش آنلاین بیشتری با حاشیهی سود بالاتری داشته باشد. آنها میتوانند به روشهای مختلفی پول را از مشتری دریافت کنند تا خرید را برای مشتری سریعتر و راحتتر کنند. این کسبوکارها با در دسترس بودن به صورت بینالمللی، میتوانند محصولات بیشتری را به فروش برسانند.
دسترسیِ ۲۴ ساعته در ۳۶۵ روز سال
اگر هوا برفی باشد و جادهها بسته باشند یا هوا آنقدر گرم و مرطوب باشد که حتی نتوانیم از خانه بیرون برویم، یا روز تعطیلی باشد و تمام مغازهها در شهر بسته باشند، بازهم تجارت آنلاین شما ۲۴ ساعته و در تمام ۳۶۵ روز سال، برای مشتریها باز است. درها هرگز بسته نمیشوند و سود کسبشده همچنان افزایش مییابد.
گسترش حوزهی تجارت
ترجمه یکی از ابزارهای عالی موجود در اینترنت است! بنابراین کسبوکار آنلاین مجبور نیست برای هر زبان، یک سایت ایجاد کند. با بازاریابی درست، مشتریها در سراسر جهان میتوانند وبسایت، محصولات و اطلاعات آن کسبوکار را بدون نیاز به ترک کردن خانه، پیدا کنند.
ساده شدن پرداختهای دورهای
با کمی تحقیق، هر تجارتی میتواند برای خود پرداختهای دورهای را ایجاد نماید. ارائهدهندهای را بیابید که با نیازهای شما بیشترین همخوانی را دارد تا صدور صورتحساب به شیوهای منسجم انجام شود و پرداختها نیز به همین روش و به صورتی منسجم دریافت شوند.
تراکنشهای فوری
در تجارت الکترونیک، دیگر نیازی به انتظار برای نقد شدن چک یا انتظاری ۳۰ روزه برای انواعِ دیگر پرداختها نیست. تراکنشها بلافاصله انجام میشوند یا حداکثر به ۲ یا ۳ روز زمان نیاز دارید تا پول، از طریق سیستم بانکی وارد حسابتان شود.
مزایای تجارت الکترونیک برای مشتریان
راحتی
هر محصولی را که بخواهید، به معنای واقعی کلمه، تنها با یک اشاره بر روی اینترنت قابل مشاهده است. فقط کافی است نام محصول مورد نظرتان را در موتور جستجوی مورد علاقهتان تایپ کنید تا تمام گزینهها به شکلی سازماندهی شده و مرتب، تنها پس از چند ثانیه ظاهر شوند.
صرفهجویی در زمان
با تجارت الکترونیک دیگر نیازی نیست که ساعتها رانندگی کنید و به امید پیدا کردن چیزی که میخواهید، مغازهها را نگاه کنید و جستجو کنید. فروشگاههای آنلاین، خط کامل محصولات خود را به شما ارائه میدهند و به جای استفاده از مغازه برای ارائهی محصولاتشان، از انبارهای کالا استفاده میکنند. محصولات را به راحتی پیدا میکنید و ظرف چند روز به درب منزلتان میرسند.
وجود طیف وسیعی از گزینههای مختلف
در تجارت الکترونیک، مشتری میتواند بدون نیاز به رفتن از این مغازه به مغازهی دیگر، به راحتی محصولات را با یکدیگر مقایسه کند و متوجه شود که کدام فروشنده، بهترین قیمت را ارائه میدهد و گزینههای بیشتری برای انتخاب دارد. در دنیای واقعی هر فروشگاه فضای محدودی دارد، ولی همان فروشگاه میتواند بر روی اینترنت، کل موجودی انبار را ارائه بدهد.
راحتی در مقایسه
در تجارت الکترونیک، مقایسههای دو به دو به راحتی قابل انجام هستند. وقتی کالاها به صورت آنلاین عرضه میشوند، تمام مشخصات و ویژگیهای آنها بیان میشود و فروشگاههای اینترنتی از شما میخواهند تا کالاهای آنها را با سایر کالاها مقایسه کنید تا متوجه شوید که آنها بهترین گزینهها را ارائه میدهند و دوباره برای خرید به آن فروشگاه بازگردید.
راحتی در یافتن بررسیها و نظرات
شرکتها به دلیل بالا بودن رقابت، از شما میخواهند تا به نظرات و بررسیهای سایر مصرفکنندگان نگاهی بیندازید. بررسیهای مثبت و منفی در هر وبسایتی وجود دارد و علاوه بر آنکه میتوانید نقدها و نظرات مثبت مربوط به هر کالا را مشاهده کنید، از دلایل کسانی که آن محصول را دوست نداشتهاند نیز آگاه میشوید.
کوپنها و تخفیفها
برای هر تجارت آنلاینی که به دنبال شماست، تعداد زیادی کوپن و تخفیف وجود دارد و این مسئله به طور کلی برای مشتریها بسیار عالی است. با وجود سایتهایی که مانند فروشگاههای بزرگ عمل میکنند، میتوانید اقلامی را پیدا کنید که شامل تخفیفی تا ۸۰ درصد شدهاند! نهایت استفاده را از این رقابت ببرید و بهترین قیمتِ موجود را پیدا کنید.